Greynest: quality not quantity

Wilczarze są naszą pasją, są radością dla oczu i balsamem dla duszy.

Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption
Image Caption

Szczepienia - wróg czy przyjaciel?

Szczepienia – temat, wcale nie tak oczywisty, jak się wydawał do niedawna…

Największe dyskusje budzi częstość szczepień, skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek, oraz pytanie czy szczepić czy może w ogóle nie szczepić ….

Uniwersalnych odpowiedzi właściwie brak.

I to jest najważniejsze spostrzeżenie ostatnich lat.

Bezpieczeństwo szczepionek.

Szczepienia mogą mieć negatywny wpływ na szczepiony organizm, mogą powodować objawy uboczne zależne od reakcji organizmu szczepionego i składników szczepionki oraz adiuwantów, czyli zawartych w szczepionce substancji pomocniczych.

Decydujemy się szczepić jeśli korzyści przewyższają zagrożenia związane ze szczepieniem.

Nie ma sensu i powodu szczepić przeciw np. Leptospirozie w rejonach o niewielkim zagrożeniu tą chorobą.

Niektóre psy po zaszczepieniu żywą szczepionką przeciw nosówce rozwijają agresję, napady drgawkowe, zaburzenia koordynacji ruchowej i inne neurologiczne powikłania spowodowane wystąpieniem rzadkiego zespołu –poszczepienne zapalenie mózgu.

Innym problemem jest rozwinięcie się u niektórych wrażliwych organizmów chorób autoimmunologicznych i zapalenia mózgu po szczepieniu przeciw wściekliźnie.

Częstość szczepień.

Coroczne doszczepiania zazwyczaj były polecane przez większość weterynarzy. A dla większości chorób nie są one obowiązkowe a nawet mogą być szkodliwe dla organizmu.

Oczywiście coroczne badanie weterynaryjne jest jak najbardziej polecane.

Dla większości psów po zakończeniu szczenięcych szczepień, wystarczy doszczepienie po roku i następnie co trzy lata.

Nie ma żadnych danych naukowych uzasadniających coroczne szczepienia przez całe życie psa.

The AVMA Journal (#208, 1996): " Nie ma naukowych danych potwierdząjących konieczność coroczego doszczepiania. Co więcej, powtarzanie szczepienia może być związane z wysokim ryzykiem reakcji anafilaktycznych i chorób autoimmunologicznych.” 

Rekomendacja corocznego doszczepiania ZAWSZE była oparta na sugestiach firm produkujących szczepionki - NIE na naukowych doniesieniach. Stąd trudno się dziwić, że propagowane były częste szczepienia. W ten sposób sprzedaje się więcej szczepionek.

Dlaczego istotna jest rasa psa?

Jeśli szczeniak jest rottweilerem, greyhoundem lub dobermanem, albo mieszańcem tych ras, należy być ostrożnym – zwyczajowe dawki szczepienia przeciw parvowirozie mogą nie wywołać oczekiwanej odporności.

Dlaczego?

Przyczyna leży głownie w genetyce- niektóre linie reagują w sposób nietypowy na szczepienia. Na przykład około 5 % rottweilerów słabo wytwarza odpowiedź poszczepienną .

Szczepionki żywe czy zabite?

W szczepieniu najważniejszą sprawą  jest skuteczność i bezpieczeństwo.

Skuteczność i bezpieczeństwo – często nie idą w parze.

Szczepionki zabite, jak dotychczas są najbezpieczniejsze, ponieważ w przeciwieństwie do żywych, atenuowanych szczepionek, nie powodują rozsiewania wirusów w otoczeniu a i wirusy są pozbawione zjadliwości.

Szczepiąc staramy się wywołać odpowiedź immunologiczną podobną do naturalnej ale bez

jakichkolwiek objawów choroby , na którą szczepimy.

Aby wzmocnić  skuteczność szczepionek zabitych dodaje się do nich tzw. adiuwanty, które z kolei mogą powodować różne objawy uboczne poszczepienne.

Żywe szczepionki bardziej naśladują oryginalny czynnik chorobotwórczy, i powodują silniejszą i dłużej trwającą odpowiedź immunologiczną .Ich zjadliwość musi być obniżona do minimum zapewniającego bezpieczeństwo użycia szczepionki. Proces ten nazywa się atenuacją wirusa. Zredukowanie zjadliwości  bakterii wiąże się z hodowlą  w specyficznych warunkach. Na przykład można utrzymywać bakterie  na takim etapie wzrostu by nie mogły ulegać namnażaniu. Takie bakterie wprowadzone do organizmu mogą wywołać odpowiedź immunologiczną ale potem szybko giną i nie mogą wywołać objawów choroby.

W przypadku wirusów przyjmuje się inną strategię- namnaża się je w organizmach, do których normalnie nie są przystosowane. Po wielu pasażach taki wirus nie jest w stanie wywołać choroby po wprowadzeniu go do naturalnego gospodarza.

Działanie takie wiąże się także z możliwością zanieczyszczenia żywej szczepionki innymi mikroorganizmami patogennymi. Możliwe jest też wystąpienie szkodliwych mutacji.

Tak więc, oba typy szczepionek mają swoje wady i zalety.

Szczepionki rekombinowane:

Są to szczepionki, w których materiał patogenny( wirusy, bakterie, itp.) został sztucznie zmodyfikowany. Wymaga to usunięcia części materiału genetycznego albo wprowadzenia materiału genetycznego innego organizmu.

Niepowodzenia w szczepieniach

Po serii szczepień pojawienie się odpowiedzi immunologicznej wymaga jednego do dwóch tygodni. Jeśli czynnik chorobotwórczy został wprowadzony do organizmu przed lub w trakcie szczepienia- organizm może nie zdążyć wytworzyć odpowiedzi immunologicznej poszczepiennej.

Żywe, modyfikowane szczepionki mogą wywoływać immunosupresję ( zahamowanie odpowiedzi immunologicznej) co powoduje, że zaszczepione szczenię jest jeszcze bardziej chore.

Dodatkowymi czynnikami mogącymi nasilać immunosupresyjny efekt- jest niedożywienie,

ciąża, infekcje, oraz użycie leków takich jak np. hormony sterydowe.

Inną przyczyną niepowodzeń szczepień jest nieprawidłowe przechowywanie szczepionek oraz nieprawidłowe ich podanie.

Szczepienia u szczeniąt

W przypadku szczeniąt- niepowodzenie wywołania odpowiedzi poszczepiennej leży w obecności matczynych przeciwciał u szczeniaka.

Jest to tak zwana bierna odporność przekazana przez łożysko matki oraz potem, przez siarę- szczenięciu.

Przeciwciała matczyne obecne u szczeniaka bardziej kolidują z wirusowymi szczepionkami niż bakteryjnymi. W znacznym stopniu występuje to przy szczepieniu na parwowirozę.

Niestety ilość antygenu potrzebna do wywołania choroby jest mniejsza niż ilość antygenu potrzebna do przełamania matczynych przeciwciał.

Odnośnie szczepień dla szczeniąt – wybór uzależniony jest od środowiska, w którym rozwija się szczeniak, rasy szczeniąt, wieku pierwszego szczepienia.

W zasadzie nie ma jednego odpowiedniego schematu dla każdego szczenięcia i wybór powinien być indywidualnie ustalony z lekarzem weterynarii.

Pierwsze szczepienie powinno być przeprowadzone nie wcześniej niż w 6 tygodniu życia.

Dotychczas sugerowane było by pierwsze szczepienie zwierało żywą modyfikowaną szczepionkę przeciw nosówce. Obecnie poleca się szczepienie szczepionką rekombinowaną jako bezpieczniejsze i skuteczniejsze.

Drugie szczepienie powinno być wykonane nie wcześniej niż 3-4 tygodnie po pierwszym

Wielu weterynarzy szczepi co 2 tygodnie ale podanie szczepionki w odstępie dwutygodniowym bardziej osłabia niż nasila odpowiedź immunologiczną.

Po 6 miesiącu wścieklizna – zabitą szczepionką i preferowana droga podania- domięśniowo.

Decyzja czy szczepić , kiedy szczepić i jak szczepić należy do właściciela szczeniaka lub psa, i powinna być podjęta w porozumieniu i po zasięgnięciu aktualnych informacji na temat szczepień od doświadczonego lekarza weterynarii.

Czy szczepimy za dużo?

W 1996 roku  opublikowano pracę podkreślającą związek miedzy szczepieniami a chorobami autoimmunologicznymi, w szczególności immunohemolityczną anemią- chorobą krwinek czerwonych. W 1998 roku amerykańskie towarzystwo lekarzy zajmujących się kotami- w odpowiedzi na wzrastającą liczbę poszczepiennego włókniakomięsaka u kotów,  zmieniło rekomendacje dotyczące szczepienia przeciw parvowirusowi z corocznego na co trzy lata.

Doniesienia naukowe potwierdzały,że odporność na niektóre wirusowe choroby trwa siedem a nawet więcej lat.

Zrodziło się pytanie : czy szczepimy za dużo ?

Jak  powiedział jeden z amerykańskich immunologów:

" Wiemy już jak włączać  system odpornościowy, ale nie wiemy jak go wyłączyć..”

Czas trwania odporności poszczepiennej

Badania wykazały, że wśród raz zaszczepionych psów ponad 90% utrzymuje odporność przeciw Parvowirusowi -2 i Adenowirusowi - 2 więcej niż przez 7 lat.

Odporność przeciw nosówce sięga 15 lat, a coronawirozie - prawdopodobnie przez całe życie.

Odporność przeciw wściekliźnie i paragrypie - 3 lata i dotyczy to 85%        psów.

Długość trwania odporności uzależniona jest od rodzaju szczepionki- użycie modyfikowanych, żywych wirusów zapewnia dłuższą odporność niż użycie wirusów zabitych, także dany szczep może dawać lepszą odporność niż inny.

Nowe rekombinowane szczepionki dają dłuższą odporność.

Odporność po szczepieniach przeciwbakteryjnych trwa krócej.  Przeciw Bordetella - mniej niż rok. W przypadku Leptospirozy czy Boreliozy i Giardiozy – nie można uzyskać poszczepiennej odporności dłuższej niż  jeden rok.

W 2001 roku American Veterinary Medical Association potwierdziło, że” niepotrzebna stymulacja systemu odpornościowego, nie skutkuje w zwiększeniu odporności ale może zwiększać zagrożenie niepożądanymi reakcjami poszczepiennymi”.

 Zaproponowano by weterynarze ustalili listę koniecznych i niekoniecznych szczepień, i sposób szczepienia by był dopasowywany do indywidualnych przypadków.

W ostatnich latach Amerykanie zreformowali swoje podejście do szczepień u psów i kotów, a zazwyczaj amerykańska nauka rzadko bywa w tyle za innymi.

Wprowadzane są nowe programy szczepień przez amerykańskie kliniki weterynaryjne.

Sytuacja epidemiologiczna u nas może nie jest identyczna, ale system odpornościowy wszystkich psów i kotów na pewno działa na podobnych zasadach.

Najistotniejsze zmiany:

-opóźnia się moment pierwszego szczepienia szczeniąt-zaleca się obecnie ( w zależności od kliniki i jej podejścia ) rozpoczęcie szczepień nie wcześniej niż po 6 tygodniu życia, a lepiej później w 8-a nawet 10 tygodniu

-ze względu na obecność przeciwciał matczynych , szczepienie w 6 tygodniu życia pozwala na wzbudzenie odporności u około 30 % szczeniąt , a zwraca się uwagę na to, że 100% jest narażone na kontakt z zakażeniem w klinice.

- hodowca może zaszczepić w domu by uniknąć ekspozycji szczeniaków na infekcje u weterynarza, jeśli zagrożenie Parvowirozą jest znaczne ale wówczas następne szczepienie przesuwa się na 9 tydzień

-nie ma żadnego naukowego uzasadnienia dla konieczności corocznego doszczepiania

-szczepionki zawierające żywe wirusy ( MLV =Modified Live Viruses ) przeciw Parvo i Nosówce podane po 6-tym miesiącu życia ( kiedy układ immunologiczny psa osiąga dojrzałość ) zapewniają odporność na całe życie . Podawanie kolejnych doszczepień powoduje inaktywację nowo wprowadzanych antygenów z przeciwciałami z poprzedniej szczepionki i nie ma żadnego efektu pobudzenia odporności

- nie poleca się szczepionek tzw. combo czyli 5, 7 i więcej w jednym

- jako zalecane konieczne szczepienia u szczeniąt wymienia się: Parvo, Nosówkę, Adenowirus typ2, (ewentualnie Paragrypę ) i wściekliznę

- szczepienia powinny być powtarzane co 3-4 tygodnie, podanie szczepionki w odstępie 2 tygodniowym lub mniejszym hamuje a nie pobudza odpowiedź immunologiczną

- wścieklizna najwcześniej w 12 tygodniu a najlepiej po 16 tygodniu

 Szczepienia niekonieczne ale opcjonalne w indywidualnych przypadkach, to:

 - przeciw Boreliozie -szczepienie obarczone powikłaniami w postaci zapalenia wielostawowego,

 - przeciw Bordetella ( kaszel kennelowy ) ale w formie donosowej na 3 dni przed wystawą lub podróżą, odporność na 6 miesięcy, chroni tylko przed 2 z 8 szczepów,

 - Leptospiroza- w rejonach wybitnie zagrożonych ta chorobą ,nie powinno się podawać szczeniętom młodszym niż 12-14 tygodniowe ze względu na silne działanie immunosupresyjne; szczepienie trzeba powtarzać co 6-12 miesięcy, znaczne działania uboczne; należy rozważyć zalety szczepienia kontra zagrożenia poszczepienne.

Kontrowersyjną szczepionką jest szczepionka przeciw Leptospirozie.

Choroba ta może być przenoszona na ludzi i inne zwierzęta , powoduje poważne uszkodzenie nerek. Szczepionka ta często powoduje reakcje anafilaktyczne u szczeniąt, stąd wielu hodowców unika podawania jej. Poza tym jak do tej pory, szczepionka chroni przeciw dwóm szczepom  i jest nieefektywna u ponad 50-75% psów.

Podanie więc tej szczepionki powinno być oparte na analizie indywidualnej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej szczepionych psów.

Kolejne kontrowersje budzi szczepionka przeciw Coronawirozie.

Coronawirus  jest wysoce zakaźny ale rzadko powoduje śmiertelne zagrożenie u dorosłych psów. U szczeniąt może powodować przedłużającą się biegunkę. Decyzja czy szczepić czy nie musi być oparta na ocenie zagrożenia w hodowli i jej otoczeniu.

Szczepienia przeciw Boreliozie i Giardiozie nie są ogólnie zalecane, za wyjątkiem niektórych sportowych ras mogących być w sytuacji większego zagrożenia tymi schorzeniami.

Bordetella bronchiseptica jest bakterią wywołującą schorzenia tchawicy i oskrzeli, potocznie zwane kaszlem kennelowym. Szczepienie podaje się psom często przebywającym w skupiskach psów tak jak wystawy, duże kennele. Szczepionka jest dostępna w iniekcji i formie inhalacji donosowej.

Uważa się ,że szczepienie na Paragrypę i CAV-2 podnoszą skutecznośc szczepień  przeciw Bordetella.

Szczepienia w ogóle NIE ZALECANE:

- Nosówka i Parvo w 6 tygodniu a zwłaszcza poniżej, system odpornościowy bardzo niedojrzały, są także doniesienia o powstawaniu HOD po szczepieniu nosówki u tak młodych szczeniąt

- Coronawiroza- zagraża najbardziej szczeniętom poniżej 8 tygodnia życia, efektywność szczepionki kwestionowana

- Giardia ( lamblia ) -szczepienie nieskuteczne

Podstawowe, zalecane szczepienia:

są to szczepienia przeciw chorobom wysokiego ryzyka i szczepienie daje dobry efekt w podniesieniu odporności:

-parwowiroza ( CPV-2)

-nosówka ( CDV)

-zakaźne zapalenie wątroby kontrolowane przez adenowirus -2 ( CAV-2)

-wścieklizna ( RV)

Większość szczepionek przeciw CAV-2 zawiera Paragrypę ( PI).

Szczepienie przeciw wściekliźnie jest obowiązkowe w wielu krajach.

Większość psów w USA otrzymuje szczepienie przeciw wściekliźnie między 4-6 miesiącem życia, potem po roku od pierwszej dawki, a następnie co trzy lata.

Badanie poziomu przeciwciał

Badanie jest kosztowne i nie zawsze dostępne.

Ze względu na niedopracowane standardy dotyczące wymaganych poziomów przeciwciał- często mało wnoszące do oceny stanu odporności.

Pies nie posiadający wymaganego poziomu przeciwciał może mieć znakomitą odporność w kierunku danej choroby. Niski poziom przeciwciał nie zawsze koreluje z niską odpornością.

Nowe trendy

Niektóre kliniki weterynaryjne ( USA) przygotowały nowe programy szczepień w oparciu o aktualny stan wiedzy.

Niektórzy weterynarze, tak jak Dr Dodds, polecają użycie poszczególnych szczepionek oddzielnie, aby zminimalizować uboczne efekty poszczepienne. Bywa to trudne, bo większość szczepionek produkowana jest w zestawach do podania  po kilka razem. Dr Dodds nie zaleca szczepienia podczas rui, ciąży i laktacji.

Proponuje poniższy schemat szczepień:

- 9 tygodni- Nosówka / Parwowirus (MLV, Internet Pogard Puppy )

- 12 tygodni - Nosówka /Parwowirus jw

- 16-20 tydzień  jw

- powyżej 24 tygodnia lub później - Wścieklizna

- po roku życia - booster MLV Nosówka /Parwowirus

 

American Animal Hospital Association to organizacja powstała w 1933 roku.

Jest to stowarzyszenie znane z wysokich standardów w praktyce weterynaryjnej i wysokiej jakości opieki nad zwierzętami. Stowarzyszenie przedstawia referencje wysokich standardów opieki weterynaryjnej, prowadzi programy edukacyjne .

Mottem organizacji jest:” zdrowa praktyka, zdrowsze zwierzęta.”

Dokonaliśmy zmian w programie szczepień psów po latach rozważań  z powodu braku naukowych doniesień, które uzasadniałyby coroczne szczepienia, oraz po analizie wzrastającej liczby poważnych  niepożądanych reakcji poszczepiennych związanych ze zbyt częstymi szczepieniami.(..) Coroczne dawki przypominające szczepień są podyktowane przyzwyczajeniem a nie naukowym uzasadnieniem.”

 Poniższy link zawiera rekomendacje AAHA odnośnie szczepień.

 Canine Vaccination Protocol 2011 – by Dr. W. Jean Dodds, DVM

World Small Animal Veterinary Association - konferencja 2001 Vancouver  (WSAVA Congress -" Vaccines of the present and future "). Generalne wnioski: „Zalecenia corocznych szczepień to praktyka, która „ oficjalnie” rozpoczęła się w 1978 roku. Takie zalecenia nie były oparte na żadnych naukowych podstawach by podawac corocznie dawki przypominające. Faktem jest, że obecność dobrej odporności humoralnej blokuje powstawanie odpowiedzi immunologicznej na kolejne dawki szczepienia. Poważne obawy i zaniepokojenie budzi podnoszony ostatnio coraz wyraźniejszy związek pomiędzy szczepieniami a rozwojem AIHA (autoimmunologicznej hemolitycznej anemii) a także innymi chorobami immunologicznymi u psów. Potwierdzona jest korelacja pomiędzy FeLV i szczepieniem na wściekliznę a rozwojem poszczepiennego mięsaka u kotów."

Podstawowa uwaga to, że każdy pies jest inny i decyzja odnośnie szczepień powinna być podejmowana indywidualnie, rozpatrując wiek, rasę, stan zdrowia, środowisko, styl życia, podróżowanie.

Kilka ważnych wskazówek

Nie szczep niepotrzebnie.

Nie szczep suk w ciąży.

Nie uważaj, że szczepienia nie mogą mieć negatywnych skutków.

Nie szczep psów leczonych immunosupresyjnie.

Nie szczep ponownie szczepionką, która wywołała uprzednio niepożądane objawy u psa.

A więc zanim zaszczepisz swojego wilczarza zastanów się i przedyskutuj z weterynarzem:- czy choroba, przeciw której szczepisz stanowi realne, poważne zagrożenie,

- czy twój pies jest narażony na zarażenie ta chorobą,

- czy szczepionka wykazuje dużą skuteczność - (high titers ),

- czy jest bezpieczna i nie powoduje objawów ubocznych groźniejszych niż choroba, przeciw której szczepimy,

-czy adiuwanty nie są toksyczne bądż karcynogenne( trimerosal , formalina itd..).

Nie zapominajmy też o tym co najważniejsze – o dbaniu o naturalną odporność psa - świeże powietrze, spacery, zdrowe żywienie i emocjonalny, bliski kontakt z człowiekiem.

 Powyższy artykuł porusza ostatnie doniesienia w tematyce szczepień u psów. Program szczepień dla każdego psa powinien być ustalony w porozumieniu z lekarzem weterynarii.